ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ (Β’ ΤΟΜΟΣ)

ΠΡΟΣΩΡΙΝΑ ΕΞΑΝΤΛΗΜΕΝΟ

Άνεμος αφέλειας έπνεε κατά τον λεγόμενο "αιώνα της λογικής". Εκ των υστέρων, φαίνεται εκπληκτικό το πόσοι πολλοί κορυφαίοι Ευρωπαίοι λόγιοι έδωσαν υπερβάλλουσα βαρύτητα σε μία μόνο ανθρώπινη ιδιότητα, τη λογική, υποτιμώντας όλες τις άλλες. Οποιοσδήποτε μάλιστα θα συμπέραινε ότι τέτοια υπέρμετρη αφέλεια θα οδηγούσε ολοταχώς στην κατάρρευση και όντως, με μια κατάρρευση, που πήρε τη μορφή των τρομερών χρόνων της Γαλλικής Επανάστασης, βρέθηκε τελικά αντιμέτωπος ο αιώνας της λογικής.
Σε προηγούμενες και επόμενες εποχές, οι αρετές του ορθού λόγου απέλαυαν πολύ λιγότερης εκτίμησης. Ο σαιξπηρικός Άμλετ, αντικρίζοντας το φάντασμα του πατέρα του, είχε πει στον δύσπιστο σύντροφό του: "Στους ουρανούς και στη γη, Οράτιε, υπάρχουν πολύ περισσότερα πράγματα από όσα μπορεί να φανταστεί κανείς με τη φιλοσοφία σου". Τον δέκατο ένατο αιώνα , επίσης, ο ορθολογισμός θεωρούνταν ξεπερασμένος:
ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟΣ [...] 2. Ρηχός και εξεζητημένος λογιοτατισμός, αδικαιολόγητη περιφρόνηση προς την αυθεντία και την παράδοση, κτλ. όρος που χρησιμοποιείται ιδίως για να δηλώσει το πνεύμα και τους στόχους των Γάλλων φιλοσόφων του δέκατου όγδοου αιώνα, 1865.